niedziela, 21 marca 2021

Warsztaty wielkanocne dla dzieci - polskie zwyczaje wielkanocne

20 marca b.r.,  odbyły się warsztaty wielkanocne dla dzieci zorganizowane przez My Little Craft World. Niestety z powodu  pandemii koronorawirusa warsztaty odbyły się on line. Podczas warsztatów dzieci miały możliwość kontaktu z rówieśnikami a przy okazji poznały polskie tradycje i zwyczaje związane ze świętami wielkanocnymi w Polsce.

Uczestnicy warsztatów poznali zwyczaje związane z niedzielą palmową zwaną kiedyś wierzbną lub kwietną oraz z czego robiono palmy i co one symbolizowały i przed czym chroniły.

Kolejnym zwyczejm obchodzonym w Polsce do dzisiaj jest święcenie pokarmów czyli świeconka, które odbywa się w wielka sobotę. Dzieci dowiedziały się co powinno znaleźć się w koszyczku.  Nie  może w nim zabraknąć: jajek, chleba, kiełbasy lub wędlin, soli, baranka (z masła lub cukru), chrzanu oraz kawałka domowego ciasta. Dawniej święcono wszystkie pokarmy, które miały zostać spożyte w czasie wielkanocnego śniadania! 

Poznały również zwyczaj malowania jajek oraz metody ozdabiania pisanek. Zwyczaj ten wywodzi się jeszcze ze starosłowiańskich wierzeń, gdzie jajko miało bardzo ważne znaczenie. Symbolizowało siły witalne i podobnie jak dzisiaj – początek nowego życia. Pośredniczyło między światem ludzkim, a duchów i bogów. Obecnie wszystkie kolorowe jajka zwiemy pisankami, ale powinniśmy rozróżnić wśród nich:

Kraszanki – występują w północnej części Polski, zwane malowankami i byczkami. Nazwa pochodzi od słówka „krasić”, czyli „barwić”, bo kraszanki to jajka gotowane w barwnym wywarze – dawniej uzyskiwanym tylko z naturalnych składników, takich jak łupiny cebuli, kora dębu, łupiny włoskiego orzecha, sok z buraka czy pędy młodego żyta. Często wydrapuje się na nich przeróżne wzory.

Nalepianki – popularne w Krakowskiem i Łowickiem, to jaja zdobione kolorowymi wycinankami z papieru.

Oklejanki – spotykane w części mazowieckiej, to wydmuszki oklejone rdzeniem sitowia i kolorową włóczką, co tworzy piękne ornamenty.

Dawnej to wyłącznie kobiety zdobiły jajka na Wielkanoc, a mężczyznom nie wolno było nawet wchodzić do pokoju, gdzie je malowano! Kiedyś barwiono je tylko na kolor czerwony, bo według legendy Maria Magdalena, po zmartwychwstaniu Chrystusa, radośnie spostrzegła, że wszystkie zakupione przez nią jajka zabarwiły się na czerwono. Dzisiaj, zwyczaj malowania jajek na Wielkanoc wciąż jest żywy, ale barwi się je na różne kolory.

Pisanki były również przedmiotem zabawy! Do dzisiaj w niektórych domach bawimy się w tak zwaną „walatkę”, która polega na stukaniu się czubkami jajek lub toczeniu pisanek po stole, tak by się zderzyły. Wygrywa ten, którego jajko rozbiło pisankę przeciwnika.

Nie mogło również zabraknąć zwyczaju Lanego poniedziałku

Poniedziałek Wielkanocny kojarzy nam się przede wszystkim z oblewaniem wodą innych osób. Zwyczaj wiąże się z dawnymi praktykami pogańskimi, gdzie ma symbolizować oczyszczenie z zimowego brudu i budzenie się przyrody na wiosnę. Dawniej wierzono, że im mocniej została oblana panna, tym ma ona większe szanse na rychłe zamążpójście. Dzisiaj znany jako śmigus-dyngus, a dawniej były to dwa odrębne zwyczaje. Śmigusem zwano symboliczne smaganie witkami wierzbowymi po nogach i oblewanie zimną wodą, co miało związek z wiosennych oczyszczeniem. 

Dyngus z kolei polegał na wykupieniu się od oblewania wodą. Gdy panna nie chciała być ani smagana gałązkami, ani oblewana, mogła wykupić się przez podarek tradycyjnej pisanki lub innego przysmaku ze świątecznego stołu.

Podczas zajęć dzieci zrobiły wielkanocnego zajączka ze skarpetki ze otrzymanych przez nas materiałów.

Na koniec warsztatów yczestnicy zajęć wizieli udział w wielkanocnym quizie.